జన్మ మృత్యు జరా వ్యాధి దుఃఖ దోషాను దర్శనం.....*

*జన్మ మృత్యు జరా వ్యాధి దుఃఖ దోషాను దర్శనం.....*

మానవ జీవితం అంతా దోషభూయిష్టం. దుఃఖభూయిష్టం. అప్పుడప్పుడు కొన్ని సుఖాలున్నా దుఃఖాలు మాత్రం తప్పవు. ఇలా దుఃఖాలతో కూడినదే ఈ మానవజన్మ అని తెలిస్తే దీనిపై వైముఖ్యం కలుగుతుంది. వైరాగ్యం కలుగుతుంది. ఇక ఈ జన్మలు వద్దు అనిపిస్తుంది. జన్మరాహిత్యానికి ప్రయత్నించాలి అనిపిస్తుంది. కనుక ఈ జన్మలోని దుఃఖ దోషాలను నిశితంగా పరిశీలించాలి. 

          

‘ప్రపంచం దుఃఖమయం, దేహం రోగమయం’ అని పెద్దలు చెబుతారు. ‘అనిత్యమసుఖంలోకం’ అని గీతాచార్యుడే అన్నాడు. ‘విద్ధి వ్యాద్యభి మానగ్రస్తం లోకం శోక హతం చ సమస్తం’ అని భజగోవిందంలో శంకరాచార్యులవారన్నారు. వ్యాధులతోను, అభిమానంతోను కూడి దుఃఖాల చేత సతమతమైపోతున్నదీ జన్మ అని. 

పుట్టేటప్పుడు ఏడుస్తాడు, చచ్చేటప్పుడూ ఏడుస్తాడు, మధ్యలో రోగాలొస్తే ఏడుస్తాడు, ముసలితనం వచ్చినా ఏడుస్తాడు. ఇవే జన్మ దుఃఖం, జరా దుఃఖం, వ్యాధి దుఃఖం, మరణ దుఃఖం. 

(i) జన్మదుఃఖం :- 

ఇది ఎలాంటిదో గర్భోపనిషత్ చెబుతున్నది.. కోడిగ్రుడ్డు అంత గర్భకోశంలో 9 నెలల నివాసం. అక్కడి క్రిములచేత పీడించబడటం, జఠరాగ్ని చేత తపించిపోవటం, తల్లి ఆహారవిహారాల వల్ల అలమటించిపోవటం, మావిచేత బిగించబడి తలక్రిందులుగా ఉండటం, పూర్వజన్మలస్మృతితో విపరీతంగా దుఃఖించటం, ప్రసూతివాయువుల చేత త్రోయబడటం, బయటబడి మలమూత్రాలలో పెద్దపురుగులాగా పొర్లాడటం - ఇవన్నీ జన్మదుఃఖాలే. 

(ii) మృత్యుదుఃఖం :- 

పుట్టిన ప్రతిజీవి తప్పించుకోలేని దుఃఖం ఈ మృత్యుదుఃఖం. ఈ దేహం మృత్యుదేవత సొత్తు. పాలు, వెన్న, నెయ్యి, జీడిపప్పు, స్వీటు, హాటులతో చక్కగాపెంచి, ఫారిన్ సెంట్లు, పౌడర్లు, సోపులు, కాస్మెటిక్స్ తో పోషించిన ఈ బంగారంలాంటి శరీరానికి చివరిదశ ఏమిటో కళ్ళు మూసుకొని ఒక్కసారి భావనకు తెచ్చుకోండి. మర్మస్థానాలు భేదించబడటం, అంగసంధులు వికలమైపోవటం, నాడుల నుంచి ప్రాణాలు నిర్బంధంగా బయటకురావటం, ప్రాణోత్ర్కమణ జరిగేటప్పుడు లక్ష తేళ్ళు ఒక్కసారిగా కుడితే కలిగేంత బాధ, వశం దప్పి మలమూత్రాలు విడిచి పెట్టటం, భరించలేని యాతన. ఇవి మృత్యురోగాలు. 

ఇంతేనా ? ఇక మరణించబోతున్నాను అని తెలియగానే అమ్మాయి పెళ్ళి, అబ్బాయి ఉద్యోగం, కట్టాలనుకున్న మేడలు, భార్యాబిడ్డలు అంతా గుర్తుకు వస్తారు. ఇంత సంపాదించి అన్నీ వదిలిపెట్టి పోతున్నానే అనే బాధ. ఇదంతా మృత్యు బాధ. 

మరణానికి మరొక మారుపేరు "మార్పు". మార్పుని మనందరం చాలా సహజంగా స్వీకరిస్తాం. కానీ మరణం అనే పదాన్ని వాడగానే చాలా భయపడి పోతూవుంటాం. మానవునికి జీవించివున్నప్పుడు ఆరు దశలున్నాయి. వీటినే "అవస్థాషట్కము" అని అంటారు. అవి 1. పుట్టుట, 2. ఉండుట, 3. పెరుగుట, 4. మారుట, 5. క్షీణించుట, 6. నశించుట. దీనినే భగవద్గీతలో రెండవ అధ్యాయం సాంఖ్యయోగము 13వ శ్లోకంలో నాలుగు అవస్థలుగా చెప్పారు.: 'దేహినోస్మిన్ యధాదేహే కౌమారం యౌవనం జరా తథాదేహాన్తర ప్రాప్తిర్ధీరస్తత్ర న ముహ్యతి '

జీవికి బాల్యము, యౌవనము, వార్ధక్యము, మరియు దేహాంతరప్రాప్తి అను నాలుగు అవస్థలు కలవని. ఇవన్నియూ మార్పులే అని. మనిషి, బాల్యము పోయి, యౌవనము వచ్చినప్పుడు, దుఃఖించుటలేదు, యౌవనముపోయి, వార్ధక్యము వచ్చినప్పుడు దుఃఖించుటలేదు, కానీ వార్ధక్యము పోయి మరణం ఆసన్నమైనప్పుడు మాత్రము దుఃఖపడుతూ, భయం పొందుతూ ఉంటాడు. మనిషి, మనిషిపై అతిగా మమకారం, బంధాన్ని పెంచుకోవటంవల్ల భౌతిక వస్తువులు, సుఖాలపై ప్రీతిని, మోహాన్ని, బంధాన్ని అతిగా పెంచుకోవటంవల్ల తాను ప్రేమిస్తున్నవి తాను అనుభవిస్తున్నవి సుఖాన్ని ఇస్తున్నవి ఇక ఉండవేమో అన్న ఆలోచనే మరణంపై భయాన్ని కలుగచేస్తుంది.మృత్యు భయం వీడకపోవటానికి కారంణం...

భూమి పుట్టి ఇంతకాలమైనా ఇన్ని మరణాలు చూసినా మనిషికి ఈ మృత్యు భయం వీడకపోవటానికి కారణం ‘మోహం' మహాభారతంలోని అరణ్యపర్వంలో యక్షుడు, ధర్మరాజుని ప్రపంచంలో అన్నిటినీమించి ఆశ్చర్యం కలిగించే విషయం ఏమిటని అడుగుతాడు! అందుకు ధర్మరాజు ప్రాణులు ప్రతిరోజూ మరణిస్తూ ఉండడం చూస్తూ కూడా మనిషి తానే శాశ్వతంగా ఈ భూమి మీద ఉండి పోతాననుకోవటమే ఆశ్చర్యమని చెబుతాడు! మృత్యువుని గురించి నచికేతుడు యమధర్మరాజుని అడిగి తెలుసుకోవడానికి ప్రయత్నించాడు. అది ‘కఠోపనిషత్' గా ప్రసిద్ధి చెందింది. ఇక భగవద్గీతలో కూడా దీన్ని గురించి చెప్పబడింది. దాని ప్రకారం - ఏది అభౌతికమైనది అంటే.‘ఆత్మే' అభౌతికమైనది.దీనికి చావు పుట్టుకలు ఉండవు. ఈ ఆత్మ దేహధారణ చేస్తే ‘జీవాత్మ' అవుతుంది. ‘జీవాత్మ' దేహత్యాగం చేస్తే ‘ఆత్మ'గా మిగిలిపోతుంది. పాంచభౌతికమైన శరీరం మరణించిన తర్వాత భూతత్వం. భూమిలోను అగ్నితత్వం. అగ్నిలోను, జలతత్వం, జలములోను వాయుతత్వం. వాయువులోను శబ్దతత్వం. ఆకాశంలోను లయమౌతాయి. ఇదీ క్లుప్తంగా గీత చెప్పింది.మృత్యువును, జననం అంత సహజంగా చూస్తారు.

భూమి పుట్టిన తర్వాత ఇన్ని మృత్యువులు సంభవించాయి కదా మరి అది మిగిల్చిన సందేశం ఏమిటంటే పూర్తిగా నిరాసక్తతగా ఉండండి Be Totally Detached ఎందుకంటే మృత్యువు సమీపించినప్పుడు జరిగేది అదే చనిపోవటమంటే అన్నిటినీ వదులుకోవటం To give up everything మృత్యువు అన్నిటినుంచి మనల్ని తోసివేస్తుంది. ఇవన్నీ క్రోడీకరిస్తే మృత్యువు అంటే స్వేచ్ఛగా ఉండటమే అనుక్షణం మనం శ్వాస, నిశ్వాసాల ద్వారా మరణిస్తూనే ఉన్నాం, కొందరు అనుకున్నట్లు పుడుతూ కూడా ఉన్నాం. పునర్జన్మ అంటే ఇదే So, Living is Dying ఇలా అనుక్షణం మరణించే మనం మృత్యువుని చూసి భయపడటం అర్ధరహితం, 

జర-మరణ-మోక్షయ

మామ్ ఆశ్రిత్య యతన్తి యే

తే బ్రహ్మ తద్ విదుః కృత్స్నమ్

అధ్యాత్మమ్ కర్మ చఖిలమ్.

వృద్ధాప్యం మరియు మృత్యువు నుండి విముక్తి కోసం ప్రయత్నించే తెలివైన వ్యక్తులు భక్తితో నన్ను ఆశ్రయిస్తారు. అతీంద్రియ మరియు ఫలవంతమైన కార్యకలాపాల గురించి వారికి పూర్తిగా తెలుసు కాబట్టి వారు నిజానికి బ్రహ్మం..

చివరిగా ఒక్క వ్యాఖ్య

జయంతి తే సుకృతినో రససిధ్ధాః కవీశ్వరాః |

నాస్తి తేషాం యశః కాయం జరా మరణజం భయం ||

పంచ మహా యజ్ఞాలంటే ఏమిటి?*

*🙏🕉️పంచ మహా యజ్ఞాలంటే ఏమిటి?*

*ఇవి ఋత్విక్కులు చేసేయజ్ఞాలు కాదండీ. శాస్త్ర ప్రకారం ప్రతి వ్యక్తీ అను నిత్యం పాటించ వలసిన విధులు. అవి ఏమిటి?*

1. దేవ యజ్ఞం

పూర్వం నిత్యాగ్నిహోత్రులు వుండేవారు.

వారు తాము భోజనం చేసే ముందు కొంచెం అన్నాన్ని అగ్నికి ఆహుతి చేసేవారు. దీనికి ఆహుతం అని పేరు. అలాకాక ఇంట్లో వారందరూ అగ్నికి సమిధలు సమర్పించినా ఆహుతం చేసినట్లే. సృష్టికి మూలకారకుడైన దేవదేవుని నిత్యం తలుచుకుని ఆయనకు కృతజ్ఞతలు తెలపటమే దీని ముఖ్యోద్దేశ్యం.

2. పితృ యజ్ఞం

మనల్ని కని పెంచి ఇంత వారిని చేసిన తల్లితండ్రలను ప్రేమగా చూడాలి. చిన్నప్పుడు వారు మనల్ని ఎంత ప్రేమగా చూశారో, మన అవసరాలెలా తీర్చారో, అలాగే వారి పెద్ద వయసులో వారిని కనిపెట్టుకుని వుండాలి. ఇలా వారి ఋణాన్ని కొంతయినా తీర్చుకోగలం. ఇది పితృ యజ్ఞం.

3. భూత యజ్ఞం

గృహస్తు సర్వప్రాణికోటిమీద దయ కలిగి పుండాలి. పశు పక్షులు, క్రిమి, కీటకాదులు మానవుడి మీద ఆధార పడి వున్నాయి. అందుకే మనిషికి భూత

దయ వుండాలి. అన్నం తినే ముందు ఒక ముద్ద అన్నం పక్షుల కోసం బయట (పక్షులు వచ్చే ప్రదేశంలోపెట్టాలి. ఇంటి ముందు కుక్కకి, ఇంట్లో పిల్లికి అన్నం పెట్టాలి. ఇంట్లో పశువులు వుంటే వాటికి పెట్టాలి. క్రిమి కీటకాల కోసం కొంచెం అన్నం (తినక ముందు) పక్కన పెట్టాలి. (మన పెద్దలు వీటిని పాటించటం మీలో కొందరయినా చూసే వుంటారు). జలాశయాలలో జలచరాలకు కూడా

ఆహారం వెయ్యాలి. సర్వ ప్రాణులయందూ దయ కలిగి వుండి ప్రతి నిత్యం కనీసం ఏదో ఒక దానికన్నా ఆహారం ఇవ్వాలి.

4. మనుష్య యజ్ఞం

మన పెద్దలు అతిధి దేవో భవ అన్నారు.

అప్పటివారు ఆతిధ్యం కోరి వచ్చినవారు తమకు తెలియనివారయినా వారిని ఆదరించి సత్కరించేవారు. రోజులు మారినాయి. అయినా

ఇంటికొచ్చినవారిని మన కులం వారా, మన మతం వారా మన కేవిషయంలో నైనా పనికి వస్తారా లేదా వగైరాలాలోచించకుండా వారు వచ్చిన సమయాన్నిబట్టి తగు విధంగా గౌరవించాలి. తోటి వారి పట్ల దయ కలిగి వుండాలి. అందరితో

సఖ్యంగా వుండాలి. ఎవరైనా సహాయం కోరితే, మనం చెయ్యగలిగితే నిస్వార్ధంగా చెయ్యాలి.

5. బ్రహ్మ యజ్ఞం

ప్రతి వారూ, ప్రతి రోజూ వేద మంత్రాలు కానీ శాస్త్రిలని కానీ చదవాలి. ఇప్పుడు వేద మంత్రాలు చదివే వారి సంఖ్య తక్కువగానీ ప్రతి వారూ ఎవరికి

వీలయిన, ఎవరికి ఆసక్తి వున్న, ఎవరికి అనుకూలంగా వున్న శాస్త్రాలను చదవాలి. ప్రతి రోజూ కొత్త విషయాలను తెలుసుకునే ఆసక్తి

చూపించాలి. అంతేకాదు. తను తెలుసుకున్నది ఇతరులకు చెప్పాలి. ప్రతి మనిషికీ భగవంతుని పట్ల విశ్వాసం, తల్లిదండ్రుల పట్ల ప్రేమ, భూత దయ, తోటి మనిషులతో కలిసి వుండే మనస్తత్వం,

శాస్త్రం తెలుసుకుని నలుగురితో పంచుకునే జిజ్ఞాస

వున్నాయనుకోండి. ఈ ప్రపంచం ఎలా వుంటుందో ఒక్కసారి ఊహించుకోండి.

మనిషిని సక్రమ మార్గంలో నడపటానికే ఈ పంచ యజ్ఞాలను నిర్దేసించారు మన పెద్దలు.

మన నిత్య జీవితంలో ఉపయోగించే శ్లోకాలు మరియు స్తోత్రము లు

*🙏మన శ్లోక సంపద.🙏🕉️* 

మన నిత్య జీవితంలో ఉపయోగించే శ్లోకాలు మరియు స్తోత్రము లు 

1. ప్రభాత శ్లోకం.....

కరాగ్రే వసతే లక్ష్మీః

కరమధ్యే సరస్వతీ

కరమూలే స్థితా గౌరీ

ప్రభాతే కరదర్శనమ్

2.స్నాన శ్లోకం.....

గంగే చ యమునే చైవ

గోదావరి సరస్వతి

నర్మదే సింధు కావేరి

జలేస్మిన్ సన్నిధిం కురు

3. బొట్టు పెట్టుకునే శ్లోకం......

కుంకుమం శోభనం దివ్యం

సర్వదా మంగళప్రదం

ధరణేనాస్య శుభదం

శాంతిరస్తు సదామామ్

4.ఓం విఘ్నేశ్వరాయ నమః....

శుక్లాం బరధరం విష్ణుం

శశి వర్ణం చతుర్భుజం

ప్రసన్నవదనం ధ్యాయేత్

సర్వ విఘ్నోప శాంతయే

అగజానన పద్మార్కం

గజానన మహర్నిశం

అనేకదంతం భక్తానా

మేకదంత ముపాస్మహే

5.ఓం గురవే నమః......

గురుర్బ్రహ్మా గురుర్విష్ణుః

గురుర్దేవో మహేశ్వరః

గురుస్సాక్షాత్ పరబ్రహ్మా

తస్మై శ్రీ గురవే నమః

6. దక్షిణామూర్తి శ్లోకం....

గురవే సర్వ లోకానాం 

భిషజే భవరోగిణాం

నిధయే సర్వ విద్యానాం

శ్రీ దక్షిణా మూర్తయే నమః

8.శ్రీ రామ శ్లోకం.....

శ్రీ రామ రామ రామేతి 

రమే రామే మనోరమే

సహస్రనామ తత్తుల్యం

రామ నామ వరాననే

9.శివ స్తోత్రం......

త్ర్యంబకం యజామహే

సుగంధిం పుష్టి వర్ధనం

ఉర్వారుక మివ బంధనాథ్

మృత్యోర్ ముక్షీయ మామృతాత్.

10. సరస్వతీ శ్లోకం.....

సరస్వతీ నమస్తుభ్యం

వరదే కామ రూపిణీ

విద్యారంభం కరిష్యమి

సిద్దిర్భవతు మే సదా.

11. లక్ష్మీ శ్లోకం.....

లక్ష్మీం క్షీర సముద్ర రాజ తనయాం 

శ్రీరంగ ధామేశ్వరీం

దాసీభూత సమస్త దేవ వనితాం 

లోకైక దీపాంకురామ్

శ్రీమన్మంధ కటాక్ష లబ్ధ విభవత్‌ 

బ్రహ్మేంద్ర గంగాధరాం

త్వాం త్రైలోక్య కుటుంబినీం సరసిజాం వందే ముకుంద ప్రియాం

సిద్ద లక్ష్మీ మోక్ష లక్ష్మీ 

జయ లక్ష్మీ సరస్వతీ

శ్రీ లక్ష్మీ వరలక్ష్మీచ 

ప్రసన్న మమ సర్వదా

12.అన్నపూర్ణ శ్లోకం.....

అన్నపూర్ణే సదాపూర్ణే 

శంకర ప్రాణవల్లభే 

జ్ఞానవైరాగ్య సిద్ధ్యర్ధం 

బిక్షాం దేహి చ పార్వతి

మాతా చ పార్వతీ 

దేవి పితా దేవో మహేశ్వరః బాంధవాః శివభక్తాశ్చ

స్వదేశో భువనత్రయమ్ 

13. గాయత్రి మంత్రం.....

ఓం భూర్భువస్వః

తత్స వితుర్వరేణ్యం

భర్గో దేవస్య ధీమహి

ధియోయోనఃప్రచోదయాత్

14. కృష్ణార్జునశ్లోకం.....

యత్ర యోగీశ్వరం కృష్ణో 

యత్ర పార్దో ధనుర్దరః

తత్ర శ్రీ విజయో భూతిః

దృవానీ తిర్మతిర్మమ

15 ఆపద నివారణ స్తోత్రం......

ఆపదా మపహర్తారం

ధాతారం సర్వ సంపదాం

లోకాభిరామం శ్రీరామం

భూయో భూయో నమామ్యహం

16.శయన శ్లోకం..‌...

రామస్కంధం హనుమంతం

వైనాతేయం వృకోదరం

శయనేయః స్మరేన్నిత్యం

దుస్వప్నం తస్య నస్యతి

17. శమీ వృక్ష శ్లోకం.....

శమీ శమయతే పాపం

శమీ శతృవినాశనం

అర్జునస్య ధనుర్ధారీ

రామస్య ప్రియదర్శినీ

18. బ్రహ్మ శ్లోకం....

నమో గోభ్యః శ్రీమతీభ్యః

సౌరాభేయీభ్య ఏవచ

నమో బ్రహ్మానుతాభ్యశ్చ

పవిత్రాభ్యో నమోనమః

19. దేవీ శ్లోకం.....

సర్వ మంగళ మాంగల్యే

శివే సర్వార్థ సాదకే

సరణ్యే త్రయంబకే దేవి

నారాయణి నమోస్తుతే

20.తులసమ్మ శ్లోకం..... 

యన్మూలే సర్వతీర్థాని

యన్మధ్యే సర్వదేవతాః

యదాగ్రే సర్వవేదాశ్చ

తులసి త్వాం నమామ్యహం

21. వృక్ష ప్రార్థన శ్లోకం......

ములతో బ్రహ్మరూపాయ

మధ్యతో విష్ణు రూపిణే

అగ్రత శ్శివ రూపాయ

వృక్షరాజాయ తే నమః

22. గీత శ్లోకం......

ప్రారబ్ధం భుజ్యమానోపి

గీతాభ్యాస రతస్సదా

స ముక్త స్స సుఖీ లోకే

కర్మణా నోపలిప్యతే

23. ప్రభాత భూమి శ్లోకం.....

సముద్ర వసనే దేవి

పర్వత స్తన మండలే

విష్ణు పత్నీ నమస్తుభ్యం

పాదస్పర్శం క్షమస్వమే

24. మాతృ చందన శ్లోకం.....

భూప్రదక్షిణ షట్కేన

కాశీయాత్రాయుతేన చ

సేతుస్నాన శతైర్యశ్చ

తత్ఫలం మాతృవందనే

25. నవగ్రహ శ్లోకం......

అదిత్యా చ సోమాయ

మంగళాయ బుధాయ చ

గురు శుక్ర శనిభ్యశ్చ

రాహవే కేతవే నమః

26.మహావిష్ణు శ్లోకం.......

నమస్తే దేవదేవేశ 

నమస్తే ధరణీధర

నమస్తే సర్వ నాగేంద్ర

ఆదిశేష నమోస్తుతే

27. ధన్వంతరి శ్లోకం....

ఓం నమో భగవతే వాసుదేవయ ధన్వంతరమూర్తయే

అమృత కలశ హస్తాయ

సర్వమాయనాశనాయ

త్రైలోక్యనాథయ

శ్రీ మహావిష్ణవే నమః

28. కృష్ణ శ్లోకం....

అయోధ్యా మధురా మాయా

కాశీ కాంచీ అవంతికా

పూరీ ద్వారవతీ చైవ

సప్తైతే మో‌‌క్ష దాయకాః

29. హనుమ స్తోత్రం......

మనోజవం మారుతతుల్యవేగం

జితేంద్రియం బుద్ధిమతాం వరిష్టం

వతాత్మజం వానరయూధ ముఖ్యo

శ్రీరామదూతం శిరసా నమామి

30.నవదుర్గ శ్లోకం.......

ప్రధామా శైలాపుత్రీచ

ద్వితీయ బ్రహ్మచారిణి

తృతీయా చంద్ర ఘంటేతి

కుష్మాండేతి చతుర్థికీ

పంచమా స్కంద మాతేతి

షష్టా కాత్యాయనేతిచ

సప్తమా కాళరాత్రీచ

అష్టమాచాతి భైరవీ

నవమా సర్వాసిద్ధిశ్చాత్

నవదుర్గా ప్రకీర్తితా

31. సంధ్యా దీప దర్శన శ్లోకం.....

దీపం జ్యోతి పరంబ్రహ్మ

దీపం సర్వతమోపహం

దీపేన సాధ్యతే సర్వం

సంధ్యా దీపం నమోస్తుతే

32. గోమాత శ్లోకం......

గోవర్ధనం ధరంవందే

గోపాదం గోప రూపిణం

గోకులోద్భవ ఈశానం

గోవిందం గోపికా ప్రియం

33. అపరాధ స్తోత్రం ......

అపరాధ సహస్రాణి

క్రియంతే మహర్నిశం మయా

దాసోయమితి మాం మత్వా 

క్షమస్వ పరమేశ్వర

అన్యథా శరణం నాస్తి 

త్వమేవ శరణం మమ

తస్మాత్ కారుణ్యభావేన 

రక్ష రక్షో జనార్ధన.

సర్వం మాయం.*

♦️       *సర్వం మాయం.*      ♦️👇

▪️తాజా అన్నం మాయం.

▪️తాజా కూరలు మాయం.

▪️కోడళ్ళ పనితనం మాయం.

▪️అత్తమామల మాటసాయం మాయం.

▪️అల్లుళ్ళ గౌరవ హోదా మాయం.

▪️పోస్టుమాన్ మాయం.

▪️ఆసాంతం వినే వైద్యుడు మాయం.

▪️చీర, రవిక మాయం.

▪️పుస్తక పఠనం మాయం.

▪️రేడియోకి శ్రోతలు మాయం.

▪️పెరడు బావి మాయం.

▪️సైకిలు మాయం. 

▪️ఎండావకాయ మాయం.

▪️కుంపటిపై దిబ్బరొట్టి మాయం.

▪️మట్టి వాసన మాయం.

▪️పిడతకింద పప్పు బండి మాయం.

▪️వందరోజులాడే సినిమాలు మాయం.

▪️అర్ధరాత్రయినా నిశ్శబ్దం లేని నిశిరాత్రులు మాయం.

▪️వెంట ఉండే ఉపాధ్యాయుడు మాయం.

▪️కుంకుడు కాయ, సీకాకాయ మాయం.

▪️వాకిట అలుకుళ్ళు, ముగ్గులు, పూల మొక్కలు మాయం.

▪️పిచ్చుకలు, సీతాకోకచిలుకలు మాయం. 

▪️సత్తు గిన్నె చారు మాయం.

▪️స్కూల్లో మైదానం మాయం.

▪️సంఘంలో పరోపకారం మాయం.

▪️వానపాము మాయం.

▪️చెరువుల్లో ఆటలు మాయం. అసలు చెరువులే మాయం.

▪️ చింతపిక్కలాట, అచ్చంగిల్లాట, తొక్కుడు బిళ్ళలు ఆటలు, కోతికొమ్మచ్చి, కబడ్డీ మాయం.

▪️గోడిం బిళ్ల / కర్ర - బిళ్ల మాయం, దాక్కుంటే దొంగాట మాయం.

▪️అవ్వలు, బామ్మలు కబుర్లు, కథలు మాయం.

▪️థూళి లేని గాలి మాయం.

▪️పాళీ ఉన్న పెన్ను మాయం.

▪️ పెద్దల మాటలు మాయం, పెద్దల సలహాలు మాయం, ఖాళీ ఉన్న స్నేహితుడు మాయం.

▪️నిలకడగా కురిసే వాన మాయం.

▪️నిర్మానుష్యమైన ఏకాంతం మాయం.

▪️కంటికి నిద్ర మాయం.

▪️వెన్నెల చూడాలనే కన్నులు మాయం.

▪️ ఏకాగ్రత మాయం.

▪️హారన్ మోత లేని వీధి మాయం.

♦️దోమలు లేని పార్కులు మాయం.

▪️తోటమాలి కొలువే మాయం.

▪️దాచుకుందా మంటే వడ్డీరేటు మాయం. అసలే మాయం.

▪️"ఒక అల్లం పెసరె" అని కేక వేసే పాక హోటల్ మాయం.

▪️సగం సగం పంచుకునే తేనీరు మాయం.

▪️నిఖార్సయిన చెగోడీ, వడియం, అప్పడం మాయం. కూర్చుని తినే పంక్త భోజనాలు మాయం.

▪️ప్రేమ ప్రకటించే  ప్రేమ లేఖలు మాయం.

▪️సాయం కాలం మల్లెపువ్వులు పెట్టుకుని కాటన్ చీరతో స్వాగతించే ధర్మపత్ని మాయం. ఎందుకూ...పంచ కట్టు, లుంగీతో, చక్కటి షేవింగ్ తో ఉండే భర్త మాయం.

▪️ఆఫీసు నుండి రాగానే నాన్నా నాకేమి తెచ్చావు అని ఎదురుపడే‌ సంతానం మాయం.

▪️ఏమండీ రాత్రికి ఏమి చేయమంటారు అని అడిగే ధర్మపత్ని మాయం. ఈ పండక్కి నాకేం కొనిస్తారని భార్య కోరికలు మాయం.

**ఆత్మీయతలు మాయం, అనుబంధాలు మాయం,

▪️ కుటుంబ సభ్యులు నలుగురు కూర్చొని మాట్లాడే కాలం మాయం................. అందుకే ఎవరికి వాడు, ఎవరి చరవాణి లోకి వాళ్ళు మాయం. మాయం మాయం

▪️ *. సమయం  మాయం.* సర్వం మాయం.

▪️ *అంతా అయోమయం.*ఎక్కడికి పోతోంది ప్రపంచం?

🙏🙏🤝🤝

జప మాలలు - ఫలితాలు.

జప మాలలు - ఫలితాలు.

 * స్వచ్చమైన స్పటిక మాలతో జపం చెస్తే రాజ్యాధికారం, లభించును. సర్వ భోగములు సిద్ధించును. గుణవంతులైన సంతానం లబించును.

 

 * ముత్యాల మాలతో జపం చేస్తే సర్వ శాస్రములు, సర్వ విద్యలు నాలుక పై తాండవ మాడును.

 

 * పగడ మాలతో జపం చేసిన లోకం లొని సమస్త మానవులు, జంతువులు, పశువులు, క్రూర జంతువులు ను వశీకరణం చేసుకొవచ్చు .

 

 * ఇంద్ర నీల మణుల మాలతో గాని , మరకత మణుల మాలతో కాని జపం చేయడం వలన శత్రు భయంకరులు అవుతారు.

 

 * బంగారు మాలతో జపం చేయడం వలన అష్టైశ్వర్యములు పొందుదురు.

 

 * మాణిక్య మాలతో జపం చేసిన వారు తాను కొరిన కన్యను పొందుదురు.

 

 * పాదరస గులికలతో కూర్చబడిన మాలతో జపం చేసిన సమస్త ప్రయోజనములు పొందగలుగు శక్తి వంతులగురు .

  

         

ఉప్పు గురించి సంపూర్ణ వివరణ -

ఉప్పు గురించి సంపూర్ణ వివరణ - 

       ఆయుర్వేదం నందు లవణమును ( ఉప్పు ) 6 రకాలుగా వర్గీకరించారు. అవి 

  * సైన్ధవ లవణము . 

  * సాముద్ర లవణము.

  * బిడా లవణము . 

  * సౌవర్చ లవణము . 

  * రోమక లవణము . 

  * ఔద్బిద లవణము . 

           లవణములు అన్నియు లవణ రసమును కలిగి ఉండి వేడిచేయు గుణమును కలిగి ఉండును. ఆహారంలో ఉపయోగించుటకు అన్ని లవణముల కంటే సైన్ధవ లవణము మంచిది . 

 * సైన్ధవ లవణము - 

      హృద్రోగము నందు , వాపుల యందు , రక్తపోటు సమస్యలతో ఇబ్బంది పడుతున్నవారికి ఉప్పు నిషిద్ధమైనప్పటికీ సైన్ధవ లవణమును కొద్దిమోతాదులో వాడవచ్చు . సింధుపర్వత ప్రాంతమున భూగర్భగనుల నుండి సేకరించుట చేత దీనికి సైన్ధవ లవణం అని పేరువచ్చింది. ఇది సహజముగా పరిశుద్ధం అయినది. ఆకలిని పుట్టించును . ఆహారమును జీర్ణం చేయును . చలువ చేయును . నేత్రములకు మంచిది . వాత, పిత్త, కఫ దోషముల యందు పనిచేయును . 

              వ్రణములను శోధించి మాన్పును . నేత్రరోగులకు మంచిది . దాహమును అణుచును . విరేచనం చేయును . శ్లేష్మాన్ని కరిగించును. పాలతో కలిపి పుచ్చుకొనవచ్చు. దీనిని అమితముగా పుచ్చుకొనిన పైత్యమును చేయును . అతిసార రోగమును పుట్టించును . 

 * సాముద్ర లవణము - 

         ఈ లవణమును సముద్రపు నీరు ఎండబెట్టి చేయుదురు . ప్రతిరోజు మనం వాడుకునే ఉప్పు ఈకోవలోకే వచ్చును. ఇది విరేచనకారి , ఆకలిని పెంపొందించును. శ్లేష్మాన్ని వృద్ధిచెందించును . వాతాన్ని అణుచును. కఫవాతము , గుల్మము , విషము , శ్వాసకాస వీనిని హరించును . నేతిలో ఉప్పు వేసి పుచ్చుకొనిన శూలలు ( నొప్పులు ) తగ్గును. పరిణామ శూలతో అనగా ఆహారం అరుగు సమయములో నొప్పితో ఇబ్బందిపడేవారు భోజనం చేసే సమయములో మొదటిముద్దలో కొంచం ఉప్పు కలుపుకుని తినుచున్న పరిణామశూల నయం అగును. 5 గ్రాముల సాముద్ర లవణమును చల్లని నీటితో కలిపి ఇచ్చిన రక్తముతో కూడిన వాంతులు నయం అగును.  

                      తేలు కుట్టినప్పుడు 5 గ్రాముల ఉప్పు నీటితో కలిపి కరిగిన తరువాత ఇచ్చిన తేలు విషం వెంటనే తగ్గును. వేడినీటితో పుచ్చుకొనిన వాంతి చేయును . కడుపులో నొప్పి , గుండెల్లో నొప్పి వచ్చు సమయమున ఉప్పును ఒక కడాయిలో వేసి వేయించి ఒక గుడ్డలో పోసి మూటకట్టి నొప్పి భాగములో కాపడం పెట్టిన తగ్గును. వాతము , శ్లేష్మములను హరించి శరీరానికి వేడిపుట్టించును. 

         ఉప్పును అధికంగా తీసుకోవడం వలన కొన్నిరకాల దుర్గుణాలు కలుగును. ఎముకలు మరియు వీర్యము యొక్క బలాన్ని తగ్గించును . నేత్రవ్యాధులు , రక్తస్రావము , కుష్ఠు , విసర్పి , వెంట్రుకలు రాలిపోవుట , తెల్లబడుట వంటి దుర్గుణాలు కలుగును. 

       మిగిలిన లవణాలు అయిన సౌవర్చలవణము , బిడా లవణము , ఔద్బధ లవణము , రోమక లవణము వంటివి సురేకారముతో తయారుచేయును . వాటిని ఔషధముల యందు మాత్రమే ఉపయోగిస్తారు . ఆహారం నందు వాడుటకు పనిచేయవు . 

               

తిరుమల సర్వస్వం* 🔔

🔔 *తిరుమల సర్వస్వం* 🔔

1.తిరుమల పూర్వ నామధేయమేమిటి?                         

Ans.: వరహాపర్వతం.

2. శ్రీవారిఆలయంలో సరుకులు నిల్వ చేసే గిడ్డంగిని ఏమంటారు? 

Ans. : *ఉగ్రాణం.* 

3. వెండివాకిలి కి ఇంకో పేరేమిటి?

Ans. : *నడిమిపడివాకిలి.*

4. స్వామివారికి అవసరమయ్యే పూలమాలలు తయారయ్యే ప్రదేశాన్ని ఏమంటారు? 

Ans.: *పరిమళపు అర.* 

5. సంపంగి ప్రదక్షిణ లో ప్రసాదాలు నిల్వ ఉంచి విక్రయించే ప్రదేశాన్ని ఏమంటారు?

Ans.: *పోటు.* 

6. వెండి వాకిలి ఉన్న ప్రాకారం ఎత్తు ఎంత?

Ans. : *30 అడుగులు.* 

7. విమాన ప్రదక్షిణ మార్గానికి ఇంకో పేరు ఏంటి?

Ans.: *అంగప్రదక్షణ.* 

8. బంగారు వాకిలి ముందున్న మండపాన్ని ఏమంటారు?

Ans.: *మహామణిమండపం.* 

9. బంగారు వాకిలి దాటాక వచ్చేమండపాన్ని ఏమంటారు?

Ans.: *కొలువు మండపం.*

10. రాములవారి మేడ దాటాక వచ్చే మండపం ఏమిటి?

Ans. : *శయన మండపం.* 

11. శ్రీవారి డోలోత్సవం ఎక్కడ జరుగుతుంది?

Ans.: *అద్దాల మండపం.* 

12. అద్దాల మండపానికి ఇంకో పేరేమిటి? 

Ans.: *డోలా మండపం.*

13. అద్దాల మండపానికి ఎదురుగా ఉన్న మండపం ఏమిటి?

Ans. : *రంగనాయకుల మండపం.*

14. తిరుమల రాయ మండపంలో ఉన్న విగ్రహం ఎవరిది?

Ans.: *రాజా తొడరమల్లు.* 

15. ధ్వజ స్థంబాన్ని అనుకుని ఉన్న పీఠాన్ని ఏమంటారు?

Ans.: *బలి పీఠం.*

16. శ్రీవారి ఆలయాన్ని శుద్ధిచేసే కార్యక్రమాన్ని ఏమంటారు?

Ans. : *కోయిల్ తిరుమంజనం.*

17. చక్రస్నానం ఏడాదికి ఎన్నిసార్లు చేయిస్తారు?

Ans. : *4 సార్లు.*

18. విష్ణు సహస్రనామాల్లో ''శ్రీనివాస'' అని ఎన్ని సార్లు వస్తుంది?

Ans.: *2 సార్లు*

 

19. సుప్రభాతం లో ఎన్ని శ్లోకాలున్నాయి?

Ans. : *29*

20. ఏడాదిలో ఆలయాన్ని ఎన్నిసార్లు తిరుమంజనం చేస్తారు?

Ans. : *7 సార్లు...*

జగన్నాథస్వామీ! నయనపథగామీ భవతు మే

జగన్నాథస్వామీ! నయనపథగామీ భవతు మే 

ఈ క్షేత్రం మహోదధి అనే సముద్ర తీరంలో 5 క్రోసుల విస్తీర్ణం గల క్షేత్రం. ఈ దేవాలయాన్ని తొలిసారిగా ఇంద్రద్యుమ్న మహారాజు కట్టించగా బ్రహ్మదేవుడు నారదాది మహర్షులతో వేంచేసి భరద్వాజుని ఆధ్వర్యవంలో ఈ దేవాలయాన్ని ప్రతిష్ఠించాడు.

సప్తమోక్ష పురాలలో ఒకటిగా, 'చార్ధాం' గా పిలువబడే నాలుగు మహాక్షేత్రాలలో ప్రధానమైనదిగా కీర్తింపబడుతున్నది 'పురుషోత్తమ క్షేత్రం' (పూరి). దీని గురించి ఋగ్వేద, అథర్వణ వేదాలు మొదలుకొని స్కంద, బ్రహ్మ, పద్మ పురాణాలలోనూ, వామదేవ సంహిత, కపిల సంహితలలోనూ చాలా వివరంగా ఉంది.

ఈ క్షేత్రం మహోదధి అనే సముద్ర తీరంలో 5 క్రోసుల విస్తీర్ణం గల క్షేత్రం. ఈ దేవాలయాన్ని తొలిసారిగా ఇంద్రద్యుమ్న మహారాజు కట్టించగా బ్రహ్మదేవుడు నారదాది మహర్షులతో వేంచేసి భరద్వాజుని ఆధ్వర్యవంలో ఈ దేవాలయాన్ని ప్రతిష్ఠించాడు. వారి సూచనలు అనుసరించే రథాలు కూడా ప్రథమంగా తయారు చేయబడ్డాయి. 

ఈ దేవాలయానికి ముందు అరుణస్తంభం దర్శనం ఇస్తుంది. ప్రధాన ఆలయంలో 'రత్నవేది' అని పిలబడే పెద్ద వేదికపై ప్రధానంగా ఉండే దేవతా విగ్రహాలు.... 

1) జగన్నాథుడు, 

2) బలభద్రుడు, 

3) సుభద్రాదేవి, 

4) సుదర్శనుడు అనే దారు బ్రహ్మమూర్తులు, 

ఇవి కాక (a) మాధవుడు, (b) శ్రీదేవి, (c) భూదేవి విగ్రహాలు అష్టధాతు మూర్తులుగా కొలువై ఉంటారు.

జగన్నాథ, బలభద్ర, సుదర్శన విగ్రహాలు సుమారుగా 6 అడుగుల ఎత్తులో ఉంటాయి. సుభద్రాదేవి విగ్రహం 5 అడుగుల ఎత్తులో ఉంటుంది. ఇవి వేప చెట్టు దారువుతో తయారైనవి. 

బృహత్ సంహిత, విష్ణు సంహితల ప్రకారం చూస్తే వేప దారువులతో చేసిన విష్ణువును పూజిస్తే ఆయువు, శ్రీ (సంపద), బలము, విజయము కలుగుతాయి. జగన్నాథ బలభద్రుల చేతులు సమాంతరంగా ఉండి నమ్మిన భక్తులకు ఆలింగన భాగ్యాన్ని కలిగించడానికి సిద్ధంగా ఉంటాయి ఇది అత్యంత భక్త వాత్సల్యానికి పరాకాష్ఠ. చక్రాల వంటి కళ్ళతో కంటికి రెప్పలు కూడా (లేకుండా) వేయకుండా కనిపెట్టుకుని ఉంటాడు.

నీలచక్రము: 

ప్రధాన దేవాలయంలో స్తంభాకారంగా ఉన్న సుదర్శనుడు 214 అడుగుల ఎత్తుగల ప్రధాన దేవాలయ శిఖరముపై అష్టధాతు నిర్మిత చక్రముగా "నీలచక్రము" అనే పేరుతో కొలువై ఉంటాడు.

ఇది 2200 కిలోల బరువుతో సుమారు 12 అడుగుల పొడవు కలిగి 36 అడుగుల వ్యాసంతో ఉంటుంది. ప్రతి ఏకాదశినాడు గోపురంపై ఈ నీలచక్రం వద్ద దీపాన్ని వెలిగిస్తారు. ఆ చక్రముపై విశాలమైన ధ్వజము ఉంటుంది. ఆ ధ్వజము గాలికి వ్వతిరేక దిశలో కదలడం ఇక్కడి మరో ఆశ్చర్యకరమైన విషయం. ప్రతిరోజూ నూతన ధ్వజాన్ని కడతారు. ప్రధాన ధ్వజమే కాక భక్తులు ధ్వజము మొక్కుబడిగా కొని కట్టించడం ఉంది. ఆ ధ్వజములు ఒక అడుగు నుండి 25 అడుగుల వరకు వారి వారి శక్తిమేరకు సమర్పించుకుంటారు. ఈ ధ్వజములు కాషాయము లేదా పసుపు రంగులలో ఉండి అర్థచంద్ర, సూర్యబింబములు కలిగి ఉంటాయి.

తీర్థములు: 

సర్వ తీర్థ, నదీమయమైన మహోదధి పేరుతో ఉన్న సముద్రమే కాక, స్మరించినంత మాత్రానే పవిత్రులను చేసే తీర్థరాజాలు - 

(1) ఇంద్రద్యుమ్న తీర్ధము 

(2) శ్వేతగంగా తీర్థము, 

(3) రోహిణీ కుండము, మరియు 

(4) మార్కండేయ తీర్ధములు నెలకొని ఉన్నాయి.

ప్రణవములోని అకార, ఉకార, మకారాలే ఈ త్రిమూర్తులు కాగా తురీయమైన బిందురూపమే సుదర్శనుడు 

" జకారస్తు జగన్నాథః బలభద్రో గ కారకః! 

న కారో సుభద్ర రూపాచ త కారోపి సుదర్శనః!!" 

ఒకే జగన్నాథ పరబ్రహ్మం నాలుగుగా మారి ఈ రూపాలను దాల్చింది. ఈ త్రిమూర్తుల శిరసు పైభాగాలు త్రిభుజాకారంలో ఉండడం ఒకానొక యంత్ర విశేషం.

పూజా విధానం: 

ఇక్కడ పూజావిధానం వైదిక, తాంత్రిక, వైష్ణవ పద్ధతులలో జరుగుతుంది. 

బలభద్రుడు - తారా యంత్రముపై, 

సుభద్రాదేవి - భువనేశ్వరీ యంత్రముపైన, 

జగన్నాథుడు - కాళీ యంత్రముపైన 

విరాజిల్లుతుంటారని ప్రసిద్ధి. 

ప్రతిరోజూ వీటికి మూల మంత్ర, దేవతాన్యాస, పీఠవ్యాస, మంత్రన్యాస, మూర్తి పంజర న్యాసములు మొదలైనవి చేస్తారు. 

జగన్నాధునికి - గోపాలార్చన పూజా పద్ధతి, 

బలభద్రునికి - వాసుదేవ పూజా పద్ధతి, 

సుభద్రాదేవికి - భువనేశ్వరీ పూజా వద్ధతులతో పూజలు జరుగుతాయి. 

సుదర్శనునకు - సుదర్శన, నారసింహ మంత్రాదులతో పూజలు చేస్తారు.

రథయాత్ర:

 ప్రతి ఏడాది వైశాఖ శుక్ల తృతీయ (అక్షయ తృతీయ) వాడు విధి విధానంగా హోమాదులు చేసి మూడు రథాలు తయారు చేయడం ప్రారంభిస్తారు. ఆపాధ శుక్ల విదియనాడు ప్రపంచ ప్రసిద్ధమైన శ్రీ పూరీజగన్నాథ రథయాత్ర' ఆరంభం అవుతుంది. 'రత్నవేది' పై ఉన్న మూలవిరాట్టులే భక్తులకోసం రథాలపైకి వేంచేసి ప్రధాన ఆలయం నుండి గుండిచా మందిరం వరకు ఊరేగుతారు. 

రథాలలో మూర్తులు చేరాక గజపతి రాజు వచ్చి బంగారు పిడిగల చీపురుతో రథాలను తుడవడం ఆనవాయితీ. 

పూరీలో గల గోవర్ధనపీఠ శంకరాచార్యుల వారు ప్రథమంగా వేంచేసి రథస్థులైన మూర్తులను కొలుచుకున్న తరువాత భక్తుల సంకీర్తనలు, శంఖధ్వనులు, మేళతాళాలతో అంగరంగ వైభోగంగా రథయాత్ర ప్రారంభం అవుతుంది. గుండిచా మందిరంలో తొమ్మిది రోజులు దశావతారాలతో భక్తులకు దర్శనం లభిస్తుంది.

రథాలయందు పార్శ్వ దేవతలు, శిఖర దేవతలు ఇలా ఎన్నో శక్తులు నెలకొని ఉంటాయి. వాటి వివరాలు తెలుసుకుంటే దివ్యశక్తుల అనుగ్రహం లభిస్తుంది. 

1) జగన్నాథ రథం విశేషాలు 

పేరు: నందిఘోష, 

పొడవు: 45'6", 

చక్రాలు: 16, 

రథముపైన పసుపు, ఎరుపు రంగులతో ఉన్న వస్త్రాన్ని గోపురంగా అమరుస్తారు. 

దానిపైనున్న ధ్వజముపై హనుమంతుడు, చంద్రుడు, శంఖము ఉంటాయి. 

శంఖ, వలాహక, శ్వేత, హరిదశ్వ అనబడే నాలుగు తెల్లగుర్రాలు అమర్చబడతాయి. 

రథపాలకుడు: గరుత్మంతుడు. 

సారథి: దారుకుడు. 

రథాన్ని లాగే త్రాడు యందు శంఖచూడుడు అనే దివ్య సర్పశక్తిని ఆవహింపచేస్తారు. 

రథము చుట్టూ తొమ్మిది మంది పార్శ్వదేవతలు దారు (కుర్ర) మూర్తులుగా దర్శనమిస్తారు. వారి పేర్లు: 

1) వరాహ, 

2) గోవర్ధన, 

3) కృష్ణ, 

4) నరసింహ, 

5) రామ, 

6) నారాయణ, 

7) త్రివిక్రమ, 

8) హనుమాన్ మరియు 

9)రుద్రుడు.

2) బలభద్రుని రథం విశేషాలు: 

పేరు - తాళధ్వజ, 

పొడవు - 45'. 

చక్రాలు - 14, 

రథము పైన ఆకుపచ్చ, ఎరుపు రంగులతో ఉన్న వస్త్రాన్ని గోపురంగా అమరుస్తారు. 

తాటిచెట్టు గుర్తుగా గల ధ్వజము పేరు "ఉన్మణి". 

తీవ్ర, ఘోర, దీర్ఘశ్రమ, స్వరార్ణవ అనబడే నాలుగు నల్ల గుర్రాలు అమర్చబడి ఉంటాయి.

రథ పాలకుడు - వసుదేవుడు. 

సారథి - మాతలి 

రథాన్నిలాగే త్రాడు యందు వాసుకి అనే దివ్య సర్పశక్తిని ఆవహింపజేస్తారు. 

రథము చుట్టూ తొమ్మిది మంది పార్శ్వదేవతలు దారు (కర్ర) మూర్తులుగా దర్శనమిస్తారు. వారి పేర్లు: 

1) గణేశ, 

2) కార్తికేయ, 

3) సర్వమంగళ, 

4) ప్రలంబరి, 

5) హలాయుధ, 

6) మృత్యుంజయ, 

7) నతాంవర, 

8) ముక్తేశ్వర మరియు 

9) శేషదేవులు.

3) సుభద్రాదేవి రథం విశేషాలు: 

పేరు - దేవదలన, దర్పదలన, 

పొడవు - 44'6", 

చక్రాలు - 12, 

సుదర్శనస్వామి వారు కూడా దీనియందే ఉంటారు. 

రథము పైన నలుపు, ఎరుపు రంగులతో ఉన్న వస్త్రాన్ని గోపురంగా అమరుస్తారు. 

ధ్వజము పేరు నాదాంబిక, 

రోచిక, మోచిక, జిత, అపరాజిత అనబడే నాలుగు ఎర్ర రంగులో గల గుర్రాలు అమర్చబడి ఉంటాయి, 

రథమునకు రక్షణశక్తిగా త్రిపురసుందరీ దేవి కమలమును, పద్మమును ధరించి ఉంటుంది.

రథపాలకురాలు - జయదుర్ల, 

సారథి - అర్జునుడు. 

రథాన్ని లాగే త్రాడుయందు స్వర్ణచూడుడు అనే దివ్య సర్పశక్తిని ఆవహింపజేస్తారు. 

రథము చుట్టూ తొమ్మిది మంది పార్శ్వ దేవతలు దారు (కధ) మూర్తులుగా దర్శనమిస్తారు. వారి పేర్లు: 

1) చండి, 

2) చాముండ, 

3) ఉగ్రతార, 

4) వనదుర్గ, 

5) శూలిదుర్గ, 

6) వారాహి, 

7) శ్యామాకాళి, 

8) మంగళ మరియు 

9) విమలాదేవి.

బాహుదా రథయాత్ర, సువర్ణ మేషము, అధరపానము

మరల ఆ రథాలు గుండిచా మందిరం నుండి ప్రధాన ఆలయానికి చేరడానికి యాత్ర జరుగుతుంది అది 'బాహుదా యాత్ర" అని ప్రసిద్ధి. తిరుగు రథయాత్రలో రథముపై ఉండగానే ఈ మూర్తులకు సుమారు 208 కిలోలకు పైగా గల బంగారు, రత్న అభరణములతో సర్వాంగ సుందరంగా అలంకరిస్తారు. దీనిని "సునావేష" అంటారు.

అధరపానం: ఇది చాలా ముఖ్య ఘట్టం. తిరుగు రథయాత్రలో ఏకాదశి రోజున త్రిమూర్తుల పెదాలవరకు వచ్చేటంతటి పొడవైన మట్టి పాత్రలలో పాలు, పంచదార, వెన్న, అరటిపళ్ళు, మిరియాలు, సుగంధ ద్రవ్యాలు మొదలైనవి కలిపిన సుమారు 100 లీటర్లకు పైగా ఉన్న పానీయాలను అందిస్తారు. తరువాత ఆ పాత్రలను పగలగొడతారు. ఆ పానీయాలు అంతవరకు ఆ రథాలకు రక్షకులుగా ఉన్న దేవగణ. రక్షోగణాలు సూక్ష్మరూపాలలో ప్రసాదంగా స్వీకరించి తృప్తిపడతాయి.

అన్న బ్రహ్మ: ప్రపంచంలోనే పెద్దదిగా పిలువబడే వంటశాలలో స్వామివార్ల నైవేద్యానికి ప్రసాదాలు తయారవుతాయి. సాధారణంగా రోజూ 56 రకాల వంటకాలు కాగా విశేష దినాలలో ఇంకా ఎక్కువ రకాలు తయారవుతాయి. ఎటువంటి యంత్ర పరికరాలు (గ్రైండర్ వంటివి) వాడకుండా అన్నీ స్వహస్తాలతోనే కర్ర పొయ్యిలపైన, మట్టికుండలలోనే చేయడం ఇక్కడ విశేషం, మిరపకాయలు, మసాలా దినుసులు కూడా వాడరు. నిత్యభోగం రోజుకి 5 సార్లు జరుగుతుంది. జగన్నాథునికి నివేదించిన తరువాత అక్కడి అమ్మవారైన "విమలాదేవి"కి నివేదిస్తారు. అప్పుడు అది మహా ప్రసాదం అవుతుంది. ఇక్కడి ప్రసాదం 'అన్న బ్రహ్మ'గా కీర్తింపబడుతుంది.

ప్రసాదం సాక్షాత్తూ జగన్నాథుని స్వరూపం. ఇక్కడి ప్రసాదానికి ఎంగిలి, అశౌచము మొదలైన దోషాలు లేవు.

''సర్వం శ్రీజగన్నాథం' అనే నానుడి అలా వచ్చినదే. ఈ అన్న ప్రసాదం ఎండిన తరువాత నిర్మాల్యముగా తెచ్చుకుని తినడం కూడా సంప్రదాయంగా వస్తోంది. భక్ష్యాభక్ష్య దోషాలు ఆ ప్రసాదం తినడం వల్ల పరిహారమవుతాయి. శ్రీరామకృష్ణ పరమహంస వారు కూడా ఆ నిర్మాల్య ప్రసాదాన్ని రోజూ సేవించేవారు.

జగద్గురు శ్రీ ఆదిశంకరాచార్యులవారు ధర్మప్రతిష్ఠాపనకు స్థాపించిన నాలుగు ధామాలలో తూర్పు దిక్కున ప్రసిద్ధి చెందిన గోవర్ధన ధామం ఇక్కడ నెలకొని ఉంది. వారు జగన్నాథునిపై భావించిన ఈ దిగువ భావనను మన హృదయాలలో స్థిరపరచుకుందాం.

రథారూడో గచ్ఛన్ పథిమిళిత భూదేవవటలైః 

స్తుతిః ప్రాదుర్భావో ప్రతిపదముపాకర్ణ్య సదయః 

దయాసింధుః బంధుః సకల జగతాం సింధు సుతయా 

జగన్నాథ స్వామీ! నయనపథగామీ భవతు మే!!

రథాలపైన పయనిస్తూ మార్గములో భక్తులచే చేయబడుచున్న స్తోత్రములలో ప్రతియొక్క పదాన్ని సముద్రతనయ అయిన సుభద్రాదేవితో కలసి ఎంతో ప్రేమగా వింటున్న సకల జగములకు బంధువైన జగన్నాథస్వామీ! నా కనులకు దర్శనమిచ్చి కరుణింపుము.

- సామవేదం షణ్ముఖ శర్మ గారు (ఋషిపీఠం ప్రచురణలు)

లివర్ మరియు స్ప్లీన్ ( ప్లీహ ) వ్యాధులు

లివర్ మరియు స్ప్లీన్ ( ప్లీహ ) వ్యాధులు - 

 లివర్ అంటే ఏమిటి ? - 

   లివర్ మానవ శరీరంలో హృదయానికి పక్కటేముకలకి క్రిందుగా కుడివైపున ఉండే అవయవం . ఇది రక్తం వలన పుట్టినది. దీనిని కార్జం మరియు లివర్ అంటారు. ఇది నలుపు , ఎరుపు మిశ్రమ వర్ణంతో మిక్కిలి మృదువుగా ఉండే మాంస ఖండం . 

  ప్లీహము అంటే ఏమిటి ? - 

    ప్లీహము మానవ శరీరంలో ఎడమ బాగంలో హృదయానికి క్రిందుగా ఉండే అవయవం . ఇది కూడా రక్తం వలెనే జనిస్తుంది. రక్తాన్ని తీసుకుని పొయే సిరలన్నిటికి ఈ ప్లీహమే మూలం అని బారతీయ మహర్షులు పేర్కొన్నారు.

  లివర్ , ప్లీహ రోగాలు ఎందుకు వస్తాయి ? -

 * శరీరానికి వేడిచేసే పదార్దాలు అయిన మినుములు , ఉలవలు, ఆవాలు మొదలయిన వాటితో వండిన పదార్దాలను అధికంగా సేవించడం .

 * గేదె పెరుగు ఎక్కువుగా తినడం .

 * పగటిపూట అధికంగా నిద్రపోవడం.

     ఇటువంటి కారణాల వలన శరీరంలో రక్తం , కఫం ఎక్కువుగా వృద్ది చెంది లివర్ ని మరియు ప్లీహం వృద్ది చెందుతాయి. లివర్ , ప్లీహం చెడిపోయి ప్లీహం వృద్ది అవుతుంది. దీనినే ప్లీహభివ్రుద్ధి ( enlargement of spleen ) అంటారు.ఇదే ప్లీహ వ్యాధి అంటారు. ఇదే దోషం వలన లివర్ వృద్ది చెందుతుంది దానిని లివర్ వ్యాధి అంటారు. అయితే లివర్ వ్యాధి కుడివైపున , ప్లీహ వ్యాధి ఎడమ వైపున కలుగుతుంది అని తెలుసుకోవాలి.

  లివర్ మరియు ప్లీహ వ్యాధుల లక్షణాలు - 

 * ఈ వ్యాధుల వల్ల రోగులు బాగా కృశించి బలహీనులు అయిపోతారు.

 * ఎల్లప్పుడు కొద్ది జ్వరం వెంటాడుతూనే ఉంటుంది.

 * ఉదరంలో జట రాగ్ని మందగించిపోయి అజీర్ణం అగ్నిమాన్ధ్యం కలుగుతాయి.

 * దీనివలన శరీరంలో రక్తం , కఫం దుషిమ్పబడి వ్యాధికారకం అవుతాయి. కావున శరీరం నందలి రక్తం తగ్గినా , విపరీతంగా పెరిగినా అనర్ధమే .

 * శరీరమంతా ఎంతో బరువుగా , బడలికగా ఉంటుంది. నీరసం అనిపిస్తుంది.

 * దేహమంతా వివర్ణం అయి శరీరం తిరిగి పోతున్నట్టుగా ఉంటుంది.

 * పోట్టపైన చర్మం ఎరుపుగా ఉండి , పొట్ట బరువు పెరుగుతుంది.

 * మనసుకి మైమరపు, భ్రమ , మొహం కలుగుతాయి .

  లివర్ మరియు ప్లీహ రోగాలకు సులభ యోగాలు -

 * 50 గ్రా శనగలను నీళ్లలో వేసి ఉడకబెట్టి రుచికోసం కొద్దిగా ఉప్పు కలిపి రోజు ఉదయం పూటనే తినాలి . కొంత సమయం తరువాత నేతిలో వేయించిన 50 గ్రా శనగలని కొద్దిగా ఉప్పు చేర్చి తినాలి . ఈ ప్రకారంగా కనీసం 15 రోజుల పాటు చేయాలి . ఈ 15 రొజుల్లొ కారం అసలు ముట్టుకోకుడదు చప్పిడి ఆహారమే తినాలి . ఈ నియమం పాటిస్తే ఎంతోకాలం నుంచి పీడించే లివర్ సమస్యలు అయినా పరిష్కారం అయి లివర్ శుభ్రపడుతుంది.

 * 50 గ్రా వాము తీసుకుని బాగా చెరిగి శుభ్రం చేసి ఆ వాముని ఒక మట్టి మూకుడులో పోసి అది మునిగేంత వరకు కలబంద మట్టల లోని రసం పోయాలి. దీనిని ఒక రాత్రి నానబెట్టి ఒక పగలు ఎన్దించాలి . ఎండ ప్రభావానికి వాము కలబంద రసాన్ని పీల్చుకుంటుంది. తరువాత సాయంత్రం పూట మళ్లి కలబంద రసాన్ని పోసి రాత్రి నానబెట్టి తెల్లారి ఎండలో పెట్టాలి. ఇలా మూడు రోజులు చేసిన తరువాత కలబంద రసాన్ని గ్రహించిన వాముని తీసుకుని నిలువచేసుకోవాలి. రోజు ఉదయం , సాయంత్రం వేళల్లో పూటకు 3 గ్రా మోతాదుగా తింటూ అనుపానంగా కొంచం మంచి నీళ్లు తాగుతూ ఉంటే ప్లీహబివ్రుద్ధి ( కడుపులో పెరిగే బల్ల ) హరించి పొతుంది.

            దీనికి పుదినా పచ్చడి , గోధుమ రొట్టెలు , ముల్లంగి కూర తినాలి . సగం బోజనమే చేయాలి . అంటే కడుపు నిండా తినకుడదని అర్ధం . పప్పులు , దుంపలు , మినుములు , పచ్చిపాలు, వెన్న, నెయ్యి మొదలయిన ఆలస్యంగా జీర్ణం అయ్యే పదార్ధాలు తినకుడదు.

  * రోజు ఉదయం , సాయంత్రం వేళల్లో తులసి ఆకుల రసం రెండు మూడు చెంచాలు తాగుతూ ఉంటే క్రమంగా కడుపులో బల్లలు కరిగిపోతాయి.

 * వెంపలి చెట్లు ప్రతిచోటా పెరుగుతాయి. వెంపలి వేళ్ళు తెచ్చి కడిగి ఎండబెట్టి దంచి చూర్ణం చేసి నిలువ ఉంచుకుని రోజు 5 గ్రా మోతాదుగా ఆవు మజ్జిగ లో కలుపుకుని తాగుతూ ఉంటే కడుపులో బల్లలు కరిగిపోతాయి . ఆహారం ద్రవ పదార్ధంగా మాత్రమే తీసుకోవాలి . తెల్ల వెంపలి వేళ్ళు వాడటం శ్రేష్టం .

 * రావిచెట్టు బెరడు తెచ్చి నీడలో ఎండబెట్టి కాల్చి బూడిద చేయాలి . దాన్ని జల్లెడ బట్టి నిలువ ఉంచుకొవాలి. దానిని రోజు ఉదయం పూట 2 గ్రా బూడిద ని అరటిపండు ముక్క మద్యలో పెట్టి తింటూ ఉంటే 40 రోజుల్లో లివర్, ప్లీహ సమస్యలు పరిష్కారం అవుతాయి.

 * ఉత్తరేణి సమూలంగా పీకి తెచ్చి కడిగి చిన్నచిన్న ముక్కలు చేసి ఎండబెట్టి కాల్చి బూడిద చేయాలి . ఈ బుడిదని జల్లెడ పట్టి నిలువ ఉంచుకొవాలి. శోంటి ముక్కలని మంచి నీళ్లలో వేసి శొంటి కషాయం తయారు చేసి ఆ కషాయం 30 గ్రా మోతాదుగా తీసుకుని అందులో రెండు గ్రాముల ఉత్తరేణి భస్మాన్ని కలిపి రోజుకొక మోతాదుగా తాగుతూ ఉంటే మూడు వారాలలొ లివర్, ప్లీహ రోగాలు పొతాయి.

 * కలబంద మట్టలు చీల్చి లొపల ఉండే గుజ్జు తీసి ఆ గుజ్జుని 10 గ్రా మోతాదుగా అందులో 3 గ్రా పసుపు కలిపి రోజు సేవిస్తూ ఉంటే ప్లీహభివృద్ధి తగ్గిపొతుంది.

 * నాటు ఆవు యొక్క మూత్రం తెచ్చి గుడ్డలో వడపోసి 50 గ్రా మోతాదుగా తీసుకుని అందులొ చిటికెడు ఉప్పు కలిపి రోజు ప్రాతః కాలంలో తాగుతూ ఉంటే మూడు , నాలుగు వారాలలొ లివర్, ప్లీహ వ్యాదులు తగ్గిపోతాయి . జెర్సీ ఆవులు, పట్టణాలలో ప్లాస్టిక్ కవర్లు తినే ఆవులు మూత్రం పనిచేయదు . పొలాలొ తిరిగే నాటు ఆవులు మూత్రం పనిచేయదు . 

  లివర్ ఆరోగ్యంగా ఉండటానికి తీసుకోవల్సినవి -

  * పచ్చి గుంటగలగర చిగురాకు తెచ్చి పచ్చడి నూరుకొని అన్నంలో కలుపుకుని వారానికి ఒకసారి తింటూ ఉంటే ఎప్పటికప్పుడు లివర్ శుభ్రపడుతూ ఎటువంటి అనారోగ్యానికి గురికాకుండా ఉంటుంది. అంతే కాకుండా వెంట్రుకలు తెల్లబడకుండా , కంటి చూపు తగ్గకుండా ఉంటుంది. అంతేకాక వెంట్రుకలు తెల్లబడకుండా కంటిచూపు తగ్గకుండా కూడా శరీరాన్ని సంరక్షిస్తుంది.

 * పచ్చి గుంటగలగర ప్రతీసారి దొరకనివారు ఒకేసారి గుంటగలగర మొక్కలను సమూలంగా తెచ్చుకుని కడిగి నీడలో ఎండబెట్టి చూర్ణం చేసుకోని రోజు పూటకు 3 గ్రా మోతాదుగా ఆ చూర్ణాన్ని రెండు పూటలా మంచినీళ్ళతో సేవించవచ్చు.

 * తమలపాకు లకు ఆముదం రాసి వేడి చేసి కట్టుకడుతూ ఉంటే లివర్ గట్టిపడటం తగ్గి యధాస్థితి వస్తుంది.

 * నిమ్మపండ్ల రసం , టమాటో పండ్ల రసం , బొప్పాయి పండ్లు తరచుగా వాడుకుంటూ ఉంటే లివర్ , స్ప్లీన్ వ్యాదులు కలగకుండా ఉంటాయి.