పంచ ఇది ప్రపంచం యొక్క సమతుల్యతను సూచించే సంఖ్య.

జై గోమాత

పంచ” (అంటే ఐదు) అనే భావన భారతీయ తత్త్వశాస్త్రం, సంస్కృతి, వైద్యం, యోగం, వేదం, భౌతిక శాస్త్రం అన్ని రంగాలలో మూలసిద్ధాంతంగా ఉంది.

ఇది ప్రపంచం యొక్క సమతుల్యతను సూచించే సంఖ్య.

పంచభూతాలు....భూమి (Prithvi), జలం (Ap), అగ్ని (Tejas), వాయు (Vayu), ఆకాశం (Akasha). — ఇవి సృష్టి యొక్క భౌతిక ఆధారాలు.

పంచప్రాణా......లు........ప్రాణ, అపాన, సమాన, ఉదాన, వ్యాన — ఇవి శరీరంలోని శక్తి ప్రవాహాన్ని నియంత్రిస్తాయి

పంచఇంద్రియాలు (జ్ఞానేంద్రియాలు).......చెవి (శ్రవణం), చర్మం (స్పర్శం), కళ్ళు (దర్శనం), నాలుక (రుచి), ముక్కు (గంధం).

పంచకర్మేంద్రియాలు.........వాక్కు (మాట్లాడటం), పాణి (చేయి), పాదం (కాళ్లు), ఉపస్థం (ప్రజన), పాయువు (విసర్జన).

పంచతన్మాత్రాలు........శబ్దం, స్పర్శ, రూపం, రసం, గంధం — ఇవి భూతాల సూత్రరూప మూలాలు.

పంచకోశాలు.......అన్నమయ, ప్రాణమయ, మనోమయ, విజ్ఞానమయ, ఆనందమయ కోశాలు.

పంచయజ్ఞాలు........దేవయజ్ఞం, పితృయజ్ఞం, భూతయజ్ఞం, మనుష్యయజ్ఞం, బ్రహ్మయజ్ఞం.

పంచపాతకాలు.......బ్రహ్మహత్య, సురాపానం, స్తేనం, గురుపత్నీగమనం, స్వర్ణస్థేయం.

పంచామృతం.........పాలు, పెరుగు, నెయ్యి, తేనె, చక్కెర.

పంచాంగం........తిథి, వార, నక్షత్ర, యోగ, కరణం.

పంచభక్ష్యాలు.......అన్నం, పాలు, కూరలు, పప్పు, నూనె — శారీరక సమతుల్యతకు అవసరం.

పంచనదులు.........గంగా, యమునా, గోదావరి, సరస్వతి, నర్మదా.

పంచరత్నాలు......మాణిక్యం, వజ్రం, పచ్చ, ముత్యం, నీలం.

పంచప్రాణధారాలు (యోగం)......ఐదు వాయువుల సమతుల్యత = ఆరోగ్య స్థితి.

పంచతంత్రం.......జీవన బోధనలతో కూడిన జ్ఞానసూత్రాలు.

పంచశీలాలు......అహింస, సత్యం, చోరీ చేయకపోవడం, వ్యభిచారం చేయకపోవడం, మద్యపానం మానడం

పంచమహాభూత సూత్రం (ఆయుర్వేదం)........శరీరం, వాత, పిత్త, కఫ సమతుల్యత.

పంచగవ్య........ ఆవు పాలు, పెరుగు, నెయ్యి, గోమూత్రము, గోమయము

“పంచ” అన్నది సమతుల్యతకు సంకేతం.

భౌతికంగా — భూమి, నీరు, గాలి, అగ్ని, ఆకాశం సమన్వయం.

ఆధ్యాత్మికంగా — మనస్సు, ప్రాణం, చైతన్యం, బుద్ధి, ఆనందం సమన్వయం.

పంచకులం అంటే సాధారణంగా “ఐదు వంశాలు / ఐదు ప్రధాన వృత్తులు / ఐదు దేవతల సమూహం” అని అర్థం.

దాని అర్థం సందర్భానుసారంగా మారుతుంది:

వేద కాలం → ఐదు వర్ణాలు

పురాణం → ఐదు వంశాలు

గో సంస్కృతి → ఐదు గో జాతులు

గ్రామ వ్యవస్థ → ఐదు వృత్తులు

ఇది ప్రపంచం యొక్క సమతుల్యతను సూచించే సంఖ్య.