మన ప్రాచీన యుద్ధవిద్యలలో ధనుర్విద్యకు ప్రముఖస్థానం కలదు. ఈ విద్యకు సంబంధించిన చాలా గ్రంథాలు మరియు తాళపత్రాలు బ్రిటిష్ వారు మనదేశము నుండి తరలించుకొనిపోయి బ్రిటిషు మ్యూజియం నందు ఉంచటం జరిగిందని "మేడం బ్లావేట్స్కి " రచించిన " THE SECRET DOCTRINE " అనే గ్రంథము నందు వివరించారు . ఇలాంటి కారణాల వలన ఈ ధనుర్విద్య గురించిన విజ్ఞానం మరుగునపడిపోయింది. ఇలా మరుగునపడిపోయిన ధనుర్విద్య గురించి కొంతవరకైనా మీకు తెలియాలి అనే సదుద్దేశముతో నేను చదివిన కొన్ని ప్రాచీన గ్రంథాలలో కొన్ని ముఖ్యమైన విషయాలు మీకు తెలియచేయుటకు ఈ పోస్ట్ పెడుతున్నాను .
ఇప్పుడు మనకి లభ్యం అవుతున్న గ్రంథాలలో ఈశాన సంహిత శస్త్రాలు మరియు అస్త్రాలు గురించి తెలియచేస్తుంది . ఈ ధనుర్వేదమును ఉపదేశించిన వాడు మహర్షి విశ్వమిత్రుడు . ఈశాన సంహిత యందు ధనుర్విద్య గురించి 20 ,000 శ్లోకాల రూపంలో శివుడు పార్వతికి సంగ్రహముగా వివరించాడు. దీనిలో నాలుగు విభాగాలుగా అస్త్రములు తెలుపబడినవి. అస్త్రమును తయారుచేయు ధాతువులు , ద్రవ్యములు , ఈ అస్త్రమును తయారుచేయువాడికి ఉండు లక్షణములు . అస్త్రములను తయారుచేసే విధానములు ఇందులో తెలుపబడినవి .
ఈశాన సంహిత యందు ఉమామహేశ్వర సంవాదం అను భాగములో వివిధ అస్త్రములును ప్రయోగించు పద్దతులు , ఒక్కో అస్త్రప్రయోగానికి కావలిసిన అస్త్ర మంత్రములు , ఆ మంత్రములను జపించే విధానం , దానికి సంబంధించిన మంత్రశాస్త్రం కూడా సంగ్రహముగా తెలుపబడినది .
. పరశురాముడు రచించిన " శాండిల్యభాష్యం " లో దీక్షాపాదము , సంగ్రహ , సిద్ధిపాదాలు అని అధ్యాయాల రూపంలో అనేక విశేషాలు కలవు. ఇది కేరళ రాష్ట్రంలో తాళపత్రాల రూపంలో కలదు. అంతే కాకుండా పంజాబులోని ప్రాచీన తాళపత్రాల పట్టికలో ఈ ధనుర్వేదాన్ని తెలిపే గ్రంథాల వివరాలు ఇంకొన్ని ఇవ్వబడ్డాయి. అందులో " శివ ధనుర్వేదం " , మనుసార్ణ , చతుష్టష్టికళ సంగ్రహం , యమళాష్టకం మాత్రమే కాక వైశాలాక్షం అనే పేరుతో 10,000 శ్లోకములు కల్గిన గ్రంథము కూడా తెలుపబడింది. ఇవే కాకుండా మరికొన్ని గ్రంథాల పేర్లు కూడా తెలియచేస్తాను .
* వశిష్ట సంహిత .
* సారంగధరుని విరచింతామణి .
* కోదండ మండనము .
* హరిహర చతురాంగం .
* రాజ - విజయం .
* భోజుని ధనుస్సంహిత .
పైన చెప్పినవే కాకుండా విశ్వమిత్ర సంహితము , లోహార్ణవము , లోహరత్నాకరము , సోవనేశ్వరుని " అభిలాషితార్ధ చింతామణి " , బసవేశ్వరుని " శివతత్వ రత్నాకరం " వంటి గ్రంథముల యందు కూడా ధనుర్విద్యకు సంబంధించిన విశేషాలు ఉన్నాయి. వరాహమిహిరాచార్యుడు వ్రాసిన బృహత్సంహిత అన్న విజ్ఞానసర్వస్వము లో కూడా అస్త్రములు తయారుచేసే పద్దతి , రకరకాల కత్తులు శూలాలు , వివిధ ఆయుధాలు తయారుచేసే పద్దతి వర్ణించాడు.
ధనుర్వేదము నందు రథములు , ఏనుగులు , కాల్బలములు నడిపించే పద్దతి , సైన్యమును నిలబెట్టే వ్యూహరచన వర్ణించబడినవి. వేదవ్యాస మహర్షి మహాభారతములో భీష్మద్రోణ పర్వాలలో ముఖ్యముగా చక్రవ్యూహము , క్రౌంచవ్యూహము వంటి అనేక సైనిక విన్యాసాలు వర్ణించాడు . పైన చెప్పిన గ్రంధములే కాకుండా ఇంకా ఎన్నో విలువైన గ్రంథములు విదేశాలకు తరలిపోయాయి . మరికొన్ని తాటిఆకులపై రాసి ఉండి సరైన జాగ్రత్తలు పాటించకపోవడం వలన కాలగర్భములో కలిసిపోయాయి. బ్రిటిషు లైబ్రరీ నందు ఆగ్నేయాస్త్రము గురించి తెలియచేసే ఒక ప్రాచీన వ్రాతపతిని చూసినట్లు "మేడం బ్లావట్స్కి " తన గ్రంధములో రాశారు .
అదేవిధముగా ధనుర్వేదము గురించి తెలియచేసే ఇతర గ్రంధములలో ద్రోణాచార్యుడు రచించిన ధనుశ్శాస్త్రము , బసవేంద్రుడి శివతత్వ రత్నాకరం లొని ప్రకరణము , ధనుర్వేద సంహిత , రేవంత్తోత్తరము , భోజరాజీయము , అశ్వలక్ష్మణ సారము మొదలయిన ప్రాచీన గ్రంధములే కాక కొన్ని మహాపురాణాలలో కూడా ఈ ధనుర్విద్య గురించి వివరించబడినది. వాల్మీకి రామాయణములో బాలకాండలో అస్త్రవిద్య వివరాలు తెలుపబడినవి .
ధనుర్విద్యకు పదకొండు ఏకాదశ ఉపవిద్యలు ఉండును. అవి
* విలువిద్య .
* అస్త్రవిద్య .
* మల్ల శాస్త్రం ( కుస్తీ లేక బాక్సింగ్ ) .
* అశ్వ శాస్త్రం .
* గజ శాస్త్రం .
* ఖడ్గ ధారణము .
* వ్యూహ శాస్త్రం ( సేనలను నిలబెట్టు వ్యూహాలు )
* సేనా శాస్త్రం ( ఆర్మీ ట్రైనింగ్ ) .
* రధ - శిక్షణ శాస్త్రం .
* వాహనారోహణము .
పైన చెప్పిన 11 రకాల విద్యలు ధనుర్విద్యకు ఉపవిద్యలుగా పరిగణించబడుతున్నాయి.
No comments:
Post a Comment