ఆయుర్వేదం నందు ఔషధాల విభజన -
ఆయుర్వేదం నందు కొన్ని రకాల ఔషధాలు శరీరం పైన అనేకరకాలుగా పనిచేయును . సాధారణంగా ఆయుర్వేద గ్రంథాలలో వాటి గురించి క్లుప్తంగా వివరిస్తారు. చరక మహర్షి వంటివారు అక్కడక్కడ కొంత వివరణ ఇచ్చారు . ఆయన ఔషధాలు పనిచేయు విధానాన్నిబట్టి యాభై గణాలుగా వర్గీకరించారు.
అటువంటి వర్గీకరణలు అందరికి అర్ధమయ్యేవిధముగా మీకు తెలియచేస్తాను.
ఔషధ వర్గీకరణలు -
* జీవనీయము -
జీవమును వృద్ధిచెందించునవి.
* బృoహ్మణీయము -
శరీరమును వృద్ధిపరచునవి.
* లేఖనీయము -
శరీరం నందు వ్యర్ధపదార్ధాలను నివారించునవి.
* బేధనీయము -
గడ్డకట్టుకు పోయిన మలాదులు వంటి వ్యర్దాలను విడగొట్టునవి.
* సంధానీయము -
విడిపోయిన అవయవాలను అతుక్కొనే విధముగా చేయునవి .
* దీపనీయము -
జఠరాగ్నిని వృద్దిచెందించునవి .
* బలీయము -
బలమును వృద్దిచెందించునవి .
* వర్ణ్యము -
శరీరముకు కాంతిని కలిగించునవి.
* కంఠ్యము -
కంఠమునకు మేలుచేయునవి .
* హృద్యము -
హృదయమునకు మేలుచేయునవి .
* తృప్తిఘ్నము -
శరీరంలో శ్లేష్మం వలన కలుగు వికారాలను నివారించునది.
* ఆర్షోఘ్నము -
మూలవ్యాధిని హరించునవి.
* కుష్ఠఘ్నము -
కుష్ఠు వ్యాధిని హరించునది.
* కండుఘ్నము -
దురదని హరించునది.
* క్రిమిఘ్నము -
క్రిములను నశింపచేయునది .
* విషఘ్నము -
విషాదోషములను హరించునది.
* స్తన్యజననము -
స్తన్యమును కలిగించునది.
* స్తన్య శోధనము -
స్తన్యమును శుభ్రపరచినది.
* శుక్ర జననము -
శుక్రమును అనగా వీర్యమును పుట్టించునది.
* శుక్ర శోధనము -
శుక్రమును శుద్ధిచేయునది .
* స్నేహోపగము -
తైలకర్మకు ఉపయోగించునది .
* స్వేదోపగము -
స్వేదకర్మ యందు ఉపయోగపడునది.
* వమనోపగము -
వమనకర్మ అనగా వాంతి చేయుటకు ఉపయోగపడునది .
* విరేచనోపగము -
విరేచనం చేయుటకు ఉపయోగపడునది .
* ఆస్థానోపగము -
వస్తికర్మ యందు ఉపయోగించబడునది .
* అనువాసనోపగము -
అనువాసనవ వస్తికర్మకు ఉపయోగపడునది .
* శిరోవిరేచనము -
దగ్గును హరించునది.
* ఛర్ధి నిగ్రహము -
శ్వాస కర్మ యందు ఉపయోగించునది .
* తృష్ణనిగ్రహము -
తృష్ణ కర్మ యందు ఉపయోగించతగినది.
* హిక్కా నిగ్రహము -
వెక్కిళ్ళను పోగొట్టునది.
* పురీష సంగ్రహాణీయము -
మలమును గట్టిపరుచునది.
* పురీషవిరజనీయము -
మలాశయం నందలి దోషములను నివారించునది .
* మూత్రసంగ్రహనీయము -
మూత్రమును ఆపునది.
* ముత్ర విరజీయనీయము -
మూత్రదోషములను పోగుట్టునది.
* మూత్రవిరేచనము -
మూత్రమును విడుదల చేయునది .
* కాసహరము -
దగ్గును పోగొట్టునది .
* శ్వాసహరము -
శ్వాసను హరించునది .
* శోథ హరము -
వాపును నాశనం చేయునది .
* జ్వర హరము -
జ్వరములను పోగొట్టునది .
* శ్రమ హరము -
శరీరం అలసటను పోగొట్టునది .
* దాహ ప్రశమనము -
తాపమును హరించునది.
* దాహప్రశమనము -
తాపమును హరించునది.
* శీత ప్రశమనము -
శీతమును నివారించునది.
* ఉదార్ధ ప్రశమనము -
శరీరం పైన ఎర్రని దద్దుర్లను నివారించునవి.
* అంగమర్ద ప్రశమనము -
బడలిక నొప్పులను పోగొట్టునది .
* శూల ప్రశమనము -
శూలను హరించునది.
* శోణిత స్థాపనము -
రక్తమును నిలుపునది .
* వేదనాస్థాపనము -
భాధను తొలగించునది .
* సంజ్ఞా స్థాపనము -
స్మృతిని కలుగచేయునది అనగా మూర్ఛపోయిన వారికి తెలివితెప్పించునది .
* ప్రజాస్థాపనము -
సంతానమును కలిగించునది.
* వయస్దాపనము -
వయస్సును స్థాపించునది . అనగా వయస్సును నిలుపునవి.
పైన చెప్పినటువంటి పద గణములు అన్నియు తరచుగా ఆయుర్వేద గ్రంథాలలో తరచుగా వినిపించును. కావున వీటిపైన అవగాహన కలిగి ఉండవలెను .
ఆయుర్వేదం నందు కొన్ని రకాల ఔషధాలు శరీరం పైన అనేకరకాలుగా పనిచేయును . సాధారణంగా ఆయుర్వేద గ్రంథాలలో వాటి గురించి క్లుప్తంగా వివరిస్తారు. చరక మహర్షి వంటివారు అక్కడక్కడ కొంత వివరణ ఇచ్చారు . ఆయన ఔషధాలు పనిచేయు విధానాన్నిబట్టి యాభై గణాలుగా వర్గీకరించారు.
అటువంటి వర్గీకరణలు అందరికి అర్ధమయ్యేవిధముగా మీకు తెలియచేస్తాను.
ఔషధ వర్గీకరణలు -
* జీవనీయము -
జీవమును వృద్ధిచెందించునవి.
* బృoహ్మణీయము -
శరీరమును వృద్ధిపరచునవి.
* లేఖనీయము -
శరీరం నందు వ్యర్ధపదార్ధాలను నివారించునవి.
* బేధనీయము -
గడ్డకట్టుకు పోయిన మలాదులు వంటి వ్యర్దాలను విడగొట్టునవి.
* సంధానీయము -
విడిపోయిన అవయవాలను అతుక్కొనే విధముగా చేయునవి .
* దీపనీయము -
జఠరాగ్నిని వృద్దిచెందించునవి .
* బలీయము -
బలమును వృద్దిచెందించునవి .
* వర్ణ్యము -
శరీరముకు కాంతిని కలిగించునవి.
* కంఠ్యము -
కంఠమునకు మేలుచేయునవి .
* హృద్యము -
హృదయమునకు మేలుచేయునవి .
* తృప్తిఘ్నము -
శరీరంలో శ్లేష్మం వలన కలుగు వికారాలను నివారించునది.
* ఆర్షోఘ్నము -
మూలవ్యాధిని హరించునవి.
* కుష్ఠఘ్నము -
కుష్ఠు వ్యాధిని హరించునది.
* కండుఘ్నము -
దురదని హరించునది.
* క్రిమిఘ్నము -
క్రిములను నశింపచేయునది .
* విషఘ్నము -
విషాదోషములను హరించునది.
* స్తన్యజననము -
స్తన్యమును కలిగించునది.
* స్తన్య శోధనము -
స్తన్యమును శుభ్రపరచినది.
* శుక్ర జననము -
శుక్రమును అనగా వీర్యమును పుట్టించునది.
* శుక్ర శోధనము -
శుక్రమును శుద్ధిచేయునది .
* స్నేహోపగము -
తైలకర్మకు ఉపయోగించునది .
* స్వేదోపగము -
స్వేదకర్మ యందు ఉపయోగపడునది.
* వమనోపగము -
వమనకర్మ అనగా వాంతి చేయుటకు ఉపయోగపడునది .
* విరేచనోపగము -
విరేచనం చేయుటకు ఉపయోగపడునది .
* ఆస్థానోపగము -
వస్తికర్మ యందు ఉపయోగించబడునది .
* అనువాసనోపగము -
అనువాసనవ వస్తికర్మకు ఉపయోగపడునది .
* శిరోవిరేచనము -
దగ్గును హరించునది.
* ఛర్ధి నిగ్రహము -
శ్వాస కర్మ యందు ఉపయోగించునది .
* తృష్ణనిగ్రహము -
తృష్ణ కర్మ యందు ఉపయోగించతగినది.
* హిక్కా నిగ్రహము -
వెక్కిళ్ళను పోగొట్టునది.
* పురీష సంగ్రహాణీయము -
మలమును గట్టిపరుచునది.
* పురీషవిరజనీయము -
మలాశయం నందలి దోషములను నివారించునది .
* మూత్రసంగ్రహనీయము -
మూత్రమును ఆపునది.
* ముత్ర విరజీయనీయము -
మూత్రదోషములను పోగుట్టునది.
* మూత్రవిరేచనము -
మూత్రమును విడుదల చేయునది .
* కాసహరము -
దగ్గును పోగొట్టునది .
* శ్వాసహరము -
శ్వాసను హరించునది .
* శోథ హరము -
వాపును నాశనం చేయునది .
* జ్వర హరము -
జ్వరములను పోగొట్టునది .
* శ్రమ హరము -
శరీరం అలసటను పోగొట్టునది .
* దాహ ప్రశమనము -
తాపమును హరించునది.
* దాహప్రశమనము -
తాపమును హరించునది.
* శీత ప్రశమనము -
శీతమును నివారించునది.
* ఉదార్ధ ప్రశమనము -
శరీరం పైన ఎర్రని దద్దుర్లను నివారించునవి.
* అంగమర్ద ప్రశమనము -
బడలిక నొప్పులను పోగొట్టునది .
* శూల ప్రశమనము -
శూలను హరించునది.
* శోణిత స్థాపనము -
రక్తమును నిలుపునది .
* వేదనాస్థాపనము -
భాధను తొలగించునది .
* సంజ్ఞా స్థాపనము -
స్మృతిని కలుగచేయునది అనగా మూర్ఛపోయిన వారికి తెలివితెప్పించునది .
* ప్రజాస్థాపనము -
సంతానమును కలిగించునది.
* వయస్దాపనము -
వయస్సును స్థాపించునది . అనగా వయస్సును నిలుపునవి.
పైన చెప్పినటువంటి పద గణములు అన్నియు తరచుగా ఆయుర్వేద గ్రంథాలలో తరచుగా వినిపించును. కావున వీటిపైన అవగాహన కలిగి ఉండవలెను .
No comments:
Post a Comment